محدودیت ظرفیت دانشگاه‌ها و پیامدهای تلخ مهاجرت تحصیلی دانشجویان ایرانی
گزارش‌های اخیر از هجوم دانشجویان ایرانی به دانشگاه‌های غیرمجاز در کشورهای همسایه خبر می‌دهند. محمد محمدی مسعودی، مدیرکل بورس و اعزام دانشجویان سازمان امور دانشجویان، از تحصیل ۱۶ هزار دانشجوی ایرانی در این دانشگاه‌ها ابراز نگرانی کرده است. این مسئله زنگ خطری برای سیستم آموزشی کشور به صدا درآورده و نشان از چالش‌های جدی در مسیر آموزش عالی دارد.
سال‌هاست که رقابت نفس‌گیر برای ورود به رشته‌های پرطرفدار مانند پزشکی و دندانپزشکی، بسیاری از داوطلبان را با بن‌بست مواجه کرده است. ظرفیت محدود پذیرش در این رشته‌ها، هر ساله تعداد زیادی از مشتاقان تحصیل را ناامید می‌کند. مهاجرت تحصیلی، اگرچه گزینه‌ای برای فرار از این بن بست به نظر می‌رسد، اما خود مشکلات عدیده‌ای را به همراه دارد.
انتخاب مهاجرت، مسیری پر از چالش
بسیاری از دانشجویان پس از چندین تلاش ناموفق برای ورود به دانشگاه‌های داخلی، به ناچار راه مهاجرت را در پیش می‌گیرند. اما بی‌اطلاعی از شرایط دانشگاه‌های خارجی و عدم آگاهی از اعتبار مدارک تحصیلی، آن‌ها را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد. تحصیل در دانشگاه‌های غیر معتبر به معنای بی‌اعتبار بودن مدرک در داخل کشور و معادل‌سازی آن با دیپلم است. این یعنی صرف هزینه‌های هنگفت بدون کسب نتیجه‌ای مطلوب و در نهایت، مهاجرت اجباری و دور شدن از وطن.
کلاهبرداری موسسات غیرمجاز
علاوه بر دانشگاه‌های نامعتبر، موسسات غیرمجاز اعزام دانشجو نیز مشکلات دیگری را برای دانشجویان ایجاد می‌کنند. آقای مسعودی در مصاحبه‌ای با ایسکانیوز اعلام کردند که از ۱۷۷ موسسه اعزام دانشجو، تنها ۱۱۷ موسسه مجوز فعالیت دارند و بقیه غیرقانونی هستند. این موسسات با وعده‌های دروغین و با دریافت مبالغ هنگفت، سرمایه دانشجویان را به تاراج می‌برند. مثلاً، سال گذشته یکی از این موسسات از هر دانشجو ۸۰۰ میلیون تومان دریافت کرد و با وعده بازگشت پس از یک سال تحصیل در خارج و ادامه تحصیل در ایران، دانشجویان را فریب داد. اما در واقعیت، دانشجویان باید مجدداً در آزمون‌های ورودی شرکت کنند.
عوارض جانبی مهاجرت
علاوه بر مسائل مالی و قانونی، مهاجرت تحصیلی مشکلات دیگری مانند شوک فرهنگی، تنهایی، غربت و حتی تهدیدات جانی را برای دانشجویان به همراه دارد. در سال گذشته، یک موسسه غیرمجاز با فریب دانشجوی پزشکی، باعث خودکشی او شد.
نتیجه گیری
محدودیت ظرفیت دانشگاه‌های داخلی، افزایش رقابت و فعالیت موسسات غیرمجاز، مثلث شومی را تشکیل داده‌اند که دانشجویان مستعد کشور را به دام می‌اندازند. این دانشجویان، سرمایه‌های فکری کشور هستند و نباید قربانی سودجویی برخی افراد شوند. مسئولان باید راهکارهای مناسبی برای حل این مشکل و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌های انسانی کشور ارائه دهند.
