استان کردستان برای پنجمین سال پیاپی با معضل کمبود بارش دست و پنجه نرم می‌کند و این تداوم خشکسالی، وضعیت منابع آبی این منطقه را به مرحله هشدار رسانده است. کاهش محسوس بارندگی‌ها در سال جاری، به ویژه افت شدید آن در برخی نقاط مانند شهرستان بانه، نگرانی‌های فزاینده‌ای را در مورد تامین آب آشامیدنی شهروندان به وجود آورده است.
اگرچه مسئولان استانی از تلاش‌های صورت گرفته برای مدیریت بهینه منابع و مصارف آب خبر داده و پیش‌بینی می‌کنند اغلب شهرهایی که از آب‌های سطحی تغذیه می‌شوند (به استثنای بانه)، با مشکل حادی روبرو نشوند، اما وضعیت شهرستان بانه به دلیل محدودیت‌های جدی در منابع آبی سطحی و عدم وجود آبخوان زیرزمینی، نیازمند توجه ویژه و یافتن راهکارهای اساسی است. تخصیص بودجه برای شناسایی و بهره‌برداری از آب‌های میان‌حوزه‌ای و افزایش ظرفیت ذخیره سدهای موجود در این منطقه، نشان از درک این شرایط بحرانی دارد. با این حال، این پرسش مطرح است که آیا این اقدامات کوتاه‌مدت، پاسخگوی چالش روزافزون کم‌آبی در بلندمدت خواهد بود؟
علاوه بر بانه، وضعیت تامین آب در سایر نقاط استان، به خصوص شهرهای شرقی که وابستگی زیادی به منابع آب زیرزمینی دارند و همچنین شهر مریوان با منابع تامین آب محدود، از اهمیت بسزایی برخوردار است. پروژه‌های انتقال آب از سد سیاه‌زاغ به شهرهای شرقی و تکمیل طرح آبرسانی از سد گاران برای مریوان، گام‌های مهمی در راستای تضمین پایداری آب در این مناطق محسوب می‌شوند. با این وجود، استمرار خشکسالی و تاثیرات آن بر منابع آبی، مستلزم اتخاذ تدابیر جامع‌تر، برنامه‌ریزی بلندمدت و همکاری تنگاتنگ تمامی نهادهای مرتبط برای عبور از این بحران و تضمین امنیت آبی استان کردستان است.
مدیرکل آب منطقه‌ای استان کردستان، آرش آریانژاد، با هشدار نسبت به کاهش چشمگیر بارندگی‌ها و تداوم پنج ساله خشکسالی، از وضعیت بحرانی منابع آبی استان خبر داد. وی با تشریح وضعیت منابع آبی اظهار داشت که کردستان در پنجمین سال خشکسالی با کاهش ۲۳ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته و افت فاجعه‌بار ۵۴ درصدی در شهرستان بانه مواجه است که زنگ خطر جدی برای تامین آب شرب در استان را به صدا درآورده است.
آریانژاد همچنین از کاهش ۲۰ درصدی حجم ورودی آب به سدها و حجم مخازن سدهای استان خبر داد و افزود: “با وجود این شرایط دشوار، با اجرای برنامه‌های مدیریت منابع و مصارف، خوشبختانه پیش‌بینی می‌شود که شهرهایی که از منابع آب سطحی تغذیه می‌شوند، به جز شهرستان بانه، در تامین آب شرب با مشکل جدی مواجه نشوند.”
وضعیت وخیم بانه و تلاش برای تامین آب پایدار
مدیرکل آب منطقه‌ای کردستان با تاکید بر وضعیت خاص شهرستان بانه به دلیل فقدان آبخوان زیرزمینی و محدودیت منابع سطحی، تصریح کرد: “تمام تلاش ما بر شناسایی و جمع‌آوری آب‌های میان‌حوزه‌ای برای تامین آب شرب پایدار و سالم در بانه و افزایش حجم ذخایر سدهای عباس‌آباد و بانه متمرکز شده است و تاکنون حدود ۴۰ میلیارد تومان اعتبار داخلی برای این منظور تخصیص یافته است.”
وی در ادامه به دو طرح حیاتی برای تامین پایدار آب در استان اشاره کرد و گفت: “با توجه به وابستگی شدید شهرهای شرقی استان (قروه، دهگلان و بیجار) به منابع آب زیرزمینی، اجرای طرح آبرسانی از سد سیاه‌زاغ با ظرفیت ۲۳۰ میلیون متر مکعب، یک اولویت اساسی است.”
آریانژاد همچنین در خصوص وضعیت تامین آب مریوان خاطرنشان کرد: “با توجه به بهره‌گیری شهر مریوان از دو منبع تامین آب، تکمیل طرح آبرسانی از سد گاران با اعتبار ۸۰۰ میلیارد تومان و تامین تجهیزات باقی‌مانده، نقش بسزایی در تضمین پایداری منابع آبی این شهر خواهد داشت.”
تداوم خشکسالی در کردستان نه تنها بر تامین آب شرب تاثیرگذار است، بلکه می‌تواند پیامدهای جدی برای بخش کشاورزی، محیط زیست و اقتصاد منطقه نیز به همراه داشته باشد. به نظر می‌رسد عبور از این بحران نیازمند یک رویکرد جامع و بلندمدت با مشارکت تمامی ذینفعان و تخصیص منابع کافی برای اجرای طرح‌های پایدار تامین آب و مدیریت مصرف است. آگاهی‌بخشی به شهروندان در خصوص ضرورت صرفه‌جویی در مصرف آب و اتخاذ روش‌های نوین آبیاری در بخش کشاورزی نیز از جمله اقداماتی است که می‌تواند در کاهش اثرات این بحران موثر باشد.
