اجرای استندآپ کمدی توسط افراد دارای معلولیت با سبک «کمدی نشسته»؛ تحولی در آموزش هنرهای نمایشی
آخرین ویرایش در مرداد 16, 1404 توسط رضا اسد زاده
علی کخجام، بنیان‌گذار سبک «کمدی نشسته» و مدیر مؤسسه «خنده نشسته»، با هدف آموزش نمایش کمدی به افراد دارای معلولیت، توانسته گامی مؤثر در مسیر توانمندسازی و افزایش اعتماد به نفس این گروه از جامعه بردارد. او در گفت‌وگویی با ایسنا، ضمن تشریح فعالیت‌های چندساله خود، از تأثیرات مثبت این شیوه آموزشی بر کیفیت زندگی هنرجویان سخن گفت و خواستار حمایت بیشتر برای گسترش این فعالیت شد.
خلق سبک ایرانی برای آموزش کمدی به معلولان
کخجام در سال ۱۳۹۸ برای نخستین‌بار سبک «کمدی نشسته» را پایه‌گذاری کرد؛ سبکی که به‌طور خاص برای آموزش استندآپ کمدی به افراد دارای معلولیت طراحی شده است. او با انتخاب نام ایرانی «خنده نشسته» برای مؤسسه خود، تلاش کرده تا این فعالیت را با هویت فرهنگی بومی پیوند دهد. این مؤسسه اکنون به‌صورت رسمی ثبت شده و به آموزش تئاتر، فن بیان و اجرای کمدی به هنرجویان با انواع معلولیت‌ها می‌پردازد.
از نابینایان تا مبتلایان به سندرم داون؛ آموزش برای همه
در چهار دوره آموزشی برگزارشده توسط مؤسسه «خنده نشسته»، هنرجویانی با شرایط جسمی و ذهنی متفاوت از جمله نابینایان، افراد دارای معلولیت ذهنی و مبتلایان به سندرم داون، آموزش دیده‌اند. کخجام تأکید می‌کند که اجرای کمدی به‌مراتب دشوارتر از بازیگری معمولی است و نیازمند تمرکز، مهارت و درک دقیق از مخاطب است؛ با این حال، هنرجویان این مؤسسه توانسته‌اند در برنامه‌های تلویزیونی مطرحی مانند «خندوانه»، «عصر جدید» و «بگو بخند» بدرخشند.
کمدی؛ ابزاری برای بیان دردها و ترمیم روح
کخجام معتقد است که کمدی نه‌تنها باعث شادی مخاطب می‌شود، بلکه بستری فراهم می‌کند تا هنرجویان بتوانند نقدها، دغدغه‌ها و مشکلات خود را در قالب طنز بیان کنند. او در دو سال اخیر از خنده‌درمانی نیز بهره گرفته و می‌گوید: «وقتی فرکانس ذهن افراد روی شادی تنظیم می‌شود، انزوا کاهش می‌یابد و روند درمان تسهیل می‌شود.»
تأثیر تئاتر بر زندگی اجتماعی و روانی هنرجویان
به گفته کخجام، بسیاری از هنرجویان پیش از ورود به کلاس‌های کمدی، منزوی و فاقد امید به آینده بودند. اما آموزش‌های هنری، به‌ویژه در قالب کمدی، توانسته به آنان انگیزه، اعتماد به نفس و حس حضور در اجتماع ببخشد. او در کلاس‌ها بر باورپذیری و خودشناسی تأکید دارد و همین امر موجب تحول چشم‌گیر در زندگی شخصی و اجتماعی هنرجویان شده است.
نبود حمایت کافی؛ مانعی برای توسعه فعالیت‌ها
با وجود موفقیت‌های چشم‌گیر، کخجام از کمبود حمایت‌های نهادی و زیرساختی گلایه دارد. او می‌گوید: «آموزش تنها بخشی از مسیر است؛ برای ادامه فعالیت‌ها نیاز به بسترسازی داریم. متأسفانه در حال حاضر چنین زمینه‌ای فراهم نیست، در حالی‌که آمادگی دارم این دوره‌ها را در شهرهای دیگر نیز برگزار کنم.»
چشم‌انداز آینده؛ بازگرداندن شادی به زندگی افراد دارای معلولیت
در پایان، علی کخجام ابراز امیدواری کرد که روزی بتواند افراد بیشتری را از طریق هنر کمدی به زندگی اجتماعی بازگرداند و شادی را به آنان هدیه دهد؛ شادی‌ای که می‌تواند به‌صورت زنجیره‌ای در جامعه گسترش یابد و تأثیرات عمیق‌تری بر فرهنگ عمومی بگذارد.
سبک «کمدی نشسته» اکنون به‌عنوان یک روش نوآورانه در آموزش هنرهای نمایشی به افراد دارای معلولیت شناخته می‌شود و ظرفیت آن برای توسعه در سطح ملی، نیازمند توجه و حمایت جدی‌تر از سوی نهادهای فرهنگی و اجتماعی کشور است.
رضا اسد زاده هستم فوق لیسانس علوم انسانی و با بیش از 8 سال سابقه خبرنگاری .
