رصد هفتگی لرزه‌خیزی ایران: فعالیت چشمگیر گسل درونه و زمین‌لرزه‌های مهم در سمنان، البرز و هرمزگان
تهران – تحلیل داده‌های لرزه‌نگاری در هفته گذشته نشان‌دهنده فعالیت چشمگیر پوسته زمین در نقاط مختلف ایران بوده است. استان سمنان، به ویژه منطقه زمان‌آباد، کانون بیشترین رخدادهای لرزه‌ای با ثبت ۱۳ زمین‌لرزه بین بزرگای ۲.۵ تا ۵ بوده که کارشناسان، گسل درونه را مسبب اصلی این لرزش‌ها می‌دانند. همزمان، زمین‌لرزه‌ای به بزرگای ۴ در ماهدشت البرز و ۳.۲ در بندرعباس هرمزگان نیز از جمله مهمترین رخدادهای این هفته به شمار می‌روند.
فوران فعالیت در گسل درونه: هشدار برای مناطق پرجمعیت
هفته گذشته، منطقه زمان‌آباد سمنان با ۱۳ زمین‌لرزه پی‌درپی، از جمله یک زلزله ۵ ریشتری در عمق ۹ کیلومتری، لرزید. شدت و تعدد این رخدادها، توجه متخصصان لرزه‌شناسی را به خود جلب کرده است. دکتر علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، این فعالیت‌ها را نشانه‌ای از جنبایی نوین گسل مهم و طویل درونه می‌داند. این گسل، که از شرق ایران در جنوب تایباد آغاز شده و تا ۵۰ کیلومتری شرق زواره امتداد می‌یابد، از طویل‌ترین گسل‌های ایران با سابقه لرزه‌خیزی بالاست. وی با تأکید بر اهمیت پایش مداوم این گسل، به دلیل مجاورت آن با سکونتگاه‌های بزرگ جمعیتی در استان خراسان رضوی، بر ضرورت افزایش آمادگی‌های لازم در این مناطق تأکید کرد. این فعالیت لرزه‌ای اخیر می‌تواند هشداری جدی برای برنامه‌ریزی‌های مدیریت بحران و مقاوم‌سازی سازه‌ها در مسیر این گسل باشد.
ماهدشت البرز: لرزه‌ای با کانون ناشناخته؟
یکی دیگر از رخدادهای لرزه‌ای مهم هفته گذشته، زمین‌لرزه‌ای به بزرگای ۴ در ماهدشت استان البرز و در عمق ۷ کیلومتری بود. دکتر بیت‌اللهی با اشاره به مجاورت رومرکز این زلزله با دو گسل “اشتهارد” و “ماهدشت”، احتمال داد که جنبایی یکی از این گسل‌ها مسبب این رخداد بوده است. بررسی داده‌های لرزه‌خیزی ۱۹ سال اخیر در شعاع یک درجه از رومرکز زلزله ماهدشت نشان می‌دهد که از سال ۲۰۰۶ میلادی تاکنون، تعداد ۴۲۴ زمین‌لرزه با بزرگای ۲.۵ و بالاتر در این محدوده ثبت شده است. از این تعداد، یک زمین‌لرزه با بزرگای ۵ و بالاتر و ۹ زلزله با بزرگای ۴ تا ۵ بوده که گستره لرزه‌خیزی این منطقه را به خوبی نشان می‌دهد. این آمار، بر ضرورت مطالعات بیشتر در خصوص گسل‌های فعال در اطراف مناطق پرجمعیت استان البرز و تهران تأکید می‌کند.
لرزش‌های پراکنده در سراسر کشور
علاوه بر سمنان و البرز، هفته گذشته شاهد رخدادهای لرزه‌ای پراکنده در سایر نقاط کشور نیز بودیم. از جمله می‌توان به زمین‌لرزه‌ای به بزرگای ۳.۶ در کهک قم و ۳.۲ در بندرعباس هرمزگان اشاره کرد.
جزئیات رخدادهای لرزه‌ای هفته گذشته به تفکیک روز و مکان:
- شنبه، ۱۳ اردیبهشت:
- گرمسار، سمنان: زلزله ۲.۵
- هفت چشمه، لرستان: زلزله ۲.۶
- بادرود، اصفهان: زلزله ۲.۵
- کنار تخته، فارس: زلزله ۲.۸
- راور، کرمان: زلزله ۳.۲ در عمق ۸ کیلومتری (کانون در ۴۳ کیلومتری راور)
- داورزن، خراسان رضوی: زلزله ۳.۲ در عمق ۸ کیلومتری (کانون در ۲۲ کیلومتری داورزن)
- ماهدشت، البرز: زلزله ۴ در عمق ۷ کیلومتری (کانون در ۴ کیلومتری ماهدشت)
- یکشنبه، ۱۴ اردیبهشت:
- مهران، ایلام: زلزله ۳.۲ در عمق ۹ کیلومتری (کانون در ۸ کیلومتری مهران)
- کهنوج، کرمان: زلزله ۲.۹
- اسیر، فارس: زمین‌لرزه ۳.۳ در عمق ۱۹ کیلومتری (کانون در ۳۰ کیلومتری اسیر)
- دوشنبه، ۱۵ اردیبهشت:
- بلداجی، چهارمحال و بختیاری: زلزله ۲.۸
- طبس، خراسان جنوبی: زلزله ۲.۷
- بندرعباس، هرمزگان: زمین‌لرزه ۳.۲ در عمق ۸ کیلومتری (رومرکز در ۳۱ کیلومتری بندرعباس)
- دوبرجی، فارس: زمین‌لرزه ۳.۶ در عمق ۸ کیلومتری (رومرکز در ۹ کیلومتری دوبرجی)
- سه‌شنبه، ۱۶ اردیبهشت:
- دورود، لرستان: زمین‌لرزه ۳ در عمق ۸ کیلومتری (رومرکز در ۷ کیلومتری دورود)
- کهک، قم: زلزله ۳.۶ در عمق ۷ کیلومتری (کانون در ۱۸ کیلومتری کهک)
- نصرآباد، خراسان رضوی: زلزله ۲.۵
- بهرمان، کرمان: زلزله ۲.۷
- سمنان، سمنان: زلزله ۳.۵ در عمق ۱۱ کیلومتری (کانون در ۲۴ کیلومتری سمنان)
- سی سخت، کهگیلویه و بویراحمد: زلزله ۳.۱ در عمق ۵ کیلومتری (رومرکز در ۱۱ کیلومتری سی سخت)
- چهارشنبه، ۱۷ اردیبهشت:
- جویم، فارس: زلزله ۲.۶
- دوگنبدان، کهگیلویه و بویراحمد: زلزله ۲.۸
- کاشمر، خراسان رضوی: زلزله ۲.۷
- اهرم، بوشهر: زلزله ۲.۸
- بروجرد، لرستان: زلزله ۳ در عمق ۶ کیلومتری (رومرکز در ۶ کیلومتری بروجرد)
- پنج‌شنبه، ۱۸ اردیبهشت:
- زمان‌آباد، سمنان: زمین‌لرزه ۵ در عمق ۹ کیلومتری (رومرکز در ۵۴ کیلومتری زمان آباد) و ۱۱ زلزله دیگر با بزرگای ۲.۵ تا ۴.۸.
- کوهبنان، کرمان: زلزله ۲.۸
- جمعه، ۱۹ اردیبهشت:
- تنگ ارم، بوشهر: زلزله ۲.۸
- زمان‌آباد، سمنان: زلزله ۲.۵
- فاریاب، کرمان: زلزله ۳.۴ در عمق ۱۰ کیلومتری (رومرکز در ۲۹ کیلومتری فاریاب)
- بلداجی، چهارمحال و بختیاری: زلزله ۳.۳ در عمق ۸ کیلومتری (رومرکز در ۹ کیلومتری بلداجی)
این آمار نشان می‌دهد که ایران، به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند آلپ-هیمالیا، منطقه‌ای با لرزه‌خیزی بالا است. آگاهی از وضعیت گسل‌های فعال و رصد مداوم رخدادهای لرزه‌ای، برای کاهش خطرات و افزایش تاب‌آوری جوامع در برابر زلزله، امری ضروری است. متخصصان بر اهمیت مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، آموزش عمومی در خصوص نحوه واکنش در زمان زلزله و توسعه زیرساخت‌های امداد و نجات تأکید می‌کنند.
