آخرین ویرایش در مرداد 29, 1404 توسط رضا اسد زاده
در آستانه مناسبت‌های مذهبی مانند اربعین، بار دیگر موضوع هزینه‌های بالای فرودگاه نجف و تأثیر آن بر قیمت بلیت‌های پروازهای عتبات عالیات به بحثی داغ در صنعت هوایی کشور تبدیل شده است. کارشناسان و مسئولان حوزه هوانوردی نسبت به افزایش چشمگیر هزینه‌های خدمات فرودگاهی در این فرودگاه هشدار داده‌اند؛ هزینه‌هایی که مستقیماً از جیب زائران ایرانی پرداخت می‌شود.
بر اساس گزارش‌های رسمی، فرودگاه نجف به عنوان یک فرودگاه خصوصی و خودگردان، از گران‌ترین فرودگاه‌های منطقه محسوب می‌شود. هزینه‌هایی نظیر سوخت‌گیری، خدمات هندلینگ، نشست و برخاست هواپیما و سایر خدمات جانبی، باعث شده‌اند که هر مسافر ایرانی در ایام اربعین بین شش تا هشت میلیون تومان فقط بابت خدمات فرودگاهی پرداخت کند. این رقم در شرایطی مطرح می‌شود که بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در این ایام با حداقل سود یا حتی زیان مالی مواجه بوده‌اند.
عادل نورعلی، عضو انجمن شرکت‌های هواپیمایی، اعلام کرده که حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از نرخ بلیت‌های ۱۳ تا ۱۵ میلیون تومانی پروازهای اربعین، صرف هزینه‌های فرودگاه نجف می‌شود. این موضوع باعث شده تا فشار اقتصادی مضاعفی بر زائران وارد شود، در حالی که هدف اصلی این سفرها، زیارت و معنویت است نه تحمل هزینه‌های سنگین.
از سوی دیگر، معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری نیز تأیید کرده که در ایام اربعین، به‌طور متوسط ۸۰ دلار به ازای هر مسافر به طرف عراقی پرداخت شده است. وی با اشاره به اینکه فرودگاه نجف تحت مدیریت بخش خصوصی اداره می‌شود، تأکید کرد که سیاست‌گذاری‌های مالی این فرودگاه مستقل بوده و تابع تصمیمات استانداری نجف است. مسئولان فرودگاه نیز مدعی‌اند که این هزینه‌ها صرف توسعه زیرساخت‌ها و افزایش ظرفیت پذیرش مسافر در ایام خاص می‌شود.
با این حال، پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است که آیا در این سیاست‌گذاری‌ها، منافع زائران ایرانی نیز در نظر گرفته شده است؟ کارشناسان صنعت هوایی معتقدند که فرودگاه نجف اساساً برای خدمت‌رسانی به زائران اهل تشیع، به‌ویژه ایرانیان، تأسیس شده و باید در ایام پرتقاضا مانند اربعین، تخفیف‌هایی برای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در نظر گرفته شود.
حمیدرضا صانعی، معاون سازمان هواپیمایی کشوری، اعلام کرده که مذاکراتی با طرف عراقی آغاز شده و برخی مساعدت‌ها نیز صورت گرفته است. وی تأکید کرد که اگرچه شرکت‌های هواپیمایی ایرانی با وجود قانون آزادسازی نرخ بلیت، به درخواست وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری تمکین کرده‌اند و نرخ‌های توافقی را پذیرفته‌اند، اما نباید از پایداری اقتصادی صنعت هوانوردی غافل شد.
در همین راستا، حمید غوابش، کارشناس صنعت هوایی، با اشاره به موافقت‌نامه‌های دوجانبه میان ایران و عراق، توضیح داد که در شرایط عادی، ۱۲۰ پرواز در هفته میان دو کشور انجام می‌شود و در صورت افزایش این تعداد، باید مبالغی بین ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ دلار به عنوان رویالیتی پرداخت شود. وی افزود که در ایام خاص مانند اربعین، افزایش تقاضا و پروازهای برگشت خالی، هزینه‌های ایرلاین‌ها را بالا می‌برد و نمی‌توان نرخ‌های عادی را برای این ایام در نظر گرفت.
غوابش همچنین تأکید کرد که دولت نباید در نرخ‌گذاری بلیت‌ها دخالت کند و باید اجازه دهد بازار بر اساس عرضه و تقاضا عمل کند. وی با اشاره به اینکه تنها سه درصد از زائران امکان سفر هوایی به عراق را دارند، گفت که نرخ‌های دستوری ممکن است منجر به زیان شرکت‌های هواپیمایی شود.
در پایان، کارشناسان معتقدند که اگرچه هزینه‌های فرودگاه نجف بالا به نظر می‌رسد، اما باید نرخ بلیت‌ها در داخل کشور به‌صورت منطقی و متعادل تعیین شود. همچنین سازمان هواپیمایی کشوری باید با طرف عراقی مذاکره کند تا مشخص شود آیا خدمات ارائه‌شده در این فرودگاه با هزینه‌های پرداختی هم‌خوانی دارد یا خیر. اصلاح مفاد موافقت‌نامه‌های هوایی و شفاف‌سازی هزینه‌ها نیز می‌تواند گامی مؤثر در حمایت از حقوق مسافران ایرانی باشد.
رضا اسد زاده هستم فوق لیسانس علوم انسانی و با بیش از 8 سال سابقه خبرنگاری .
