آخرین ویرایش در آذر 24, 1404 توسط رضا اسد زاده
در دنیای پرشتاب امروز، هنر نمایش به ویژه در حوزه کودکان و نوجوانان، با چالشهای متعددی برای جذب مخاطب روبهرو است. حسین فداییحسین، نویسنده و کارگردان نمایش «راز نجات گیرا»، در گفتوگویی تحلیلی، ضمن پرداختن به جزئیات اثر جدید خود، بر نقش حیاتی والدین و مدارس در رونق و حمایت از تئاتر کودک و نوجوان تأکید کرد. این نمایش که از ۱۱ آذر تا ۱۱ دی ماه در تالار هنر تهران به همت مؤسسه سوره امید روی صحنه میرود، تلاشی است برای برقراری ارتباط عمیقتر با دنیای کودکان از طریق تلفیق عناصر فانتزی و مضامین اخلاقی.
نمایشنامه "راز نجات گیرا": اقتباس خلاقانه در تئاتر کودک و نوجوان
نمایشنامه "راز نجات گیرا"، که اقتباسی هوشمندانه از یکی از آثار ترجمه شده اوراند هریس است، با بازنویسی و بومیسازی حسین فداییحسین، رنگ و بویی ایرانی به خود گرفته است. این کارگردان با اعمال تغییراتی متناسب با فرهنگ و شرایط جامعه، فضای فانتزی اثر را با مضامین اخلاقی و حتی اشاراتی به قصههای قرآنی درآمیخته است. داستان نمایش حول محور گیرو و گیرا، دو گیره لباس که زندگی پرماجرایی را بر روی بند رخت تجربه میکنند، شکل میگیرد. زمانی که عنکبوت سیاه جادوگر برای به دست آوردن موهای طلایی گیرا، او را طلسم کرده و قصد ربودنش را دارد، ماجراجویی مهیجی برای کودکان آغاز میشود که در بستر آن، مفاهیمی چون شجاعت، همدلی و مبارزه با پلیدی به تصویر کشیده میشود.
چالشهای استقبال از تئاتر کودک و نوجوان: فراتر از شرایط جوی
فداییحسین با اشاره به مشکلات پیش روی تئاتر کودک و نوجوان، وضعیت نامساعد جوی و آلودگی هوا را عاملی مهم در کاهش استقبال عمومی میداند که یادآور محدودیتهای دوران همهگیری کرونا است. این شرایط، خانوادهها را از حضور در سالنهای نمایش بازمیدارد، چرا که انتقال کودکان به فضاهای عمومی با دشواریهایی همراه میشود. او تأکید میکند که این مسئله مختص نمایش «راز نجات گیرا» نیست و تقریباً تمامی آثار این حوزه را تحت تأثیر قرار داده است. با این حال، عوامل دیگری نیز در این کمتوجهی نقش دارند:
کمبود تبلیغات مؤثر: عدم وجود کمپینهای تبلیغاتی گسترده و هدفمند، یکی از موانع اصلی در معرفی آثار تئاتر کودک و نوجوان به مخاطبان بالقوه است. بسیاری از خانوادهها از وجود چنین نمایشهایی آگاه نمیشوند.
نبود زمینههای حمایتی: فقدان سازوکارهای حمایتی از سوی نهادهای مرتبط برای تسهیل حضور خانوادهها و مدارس در سالنهای نمایش، از دیگر چالشها محسوب میشود.
با وجود این، نکته امیدبخش این است که تماشاگران اندکی که به تماشای «راز نجات گیرا» نشستهاند، بازخوردهای بسیار مثبتی از کیفیت و جذابیت اثر ارائه داده و مشتاق به معرفی آن به دیگران بودهاند. این بازخوردها نشاندهنده پتانسیل بالای این آثار در صورت دسترسی و آگاهیرسانی مناسب است.
نقش بیبدیل والدین و مدارس در شکوفایی تئاتر کودک و نوجوان
به باور حسین فداییحسین، کلید اصلی رفع چالشها و رونق تئاتر کودک و نوجوان در دست دو گروه عمده است: والدین و متولیان آموزشی. از آنجا که کودکان به تنهایی قادر به تصمیمگیری برای حضور در سالنهای تئاتر نیستند، همراهی و تشویق بزرگترها اهمیت دوچندانی پیدا میکند.
نقش والدین: خانوادهها باید به ضرورت استفاده کودکان از کالاهای فرهنگی مانند تئاتر، که نقشی بیبدیل در رشد فکری، عاطفی و اجتماعی آنها دارد، پی ببرند. تئاتر علاوه بر سرگرمی، میتواند محمل آموزش مفاهیم اخلاقی، تقویت قدرت تخیل و آشنایی با ارزشهای فرهنگی باشد.
نقش مدارس و مراکز آموزشی: مدارس با برنامهریزی برای بازدیدهای گروهی و گنجاندن تماشای نمایشهای مناسب در برنامههای فوق برنامه، میتوانند بخش عظیمی از مخاطبان را به سالنهای تئاتر جذب کنند. این اقدام نه تنها به پویایی هنر نمایش کمک میکند، بلکه به تکمیل فرآیند تربیتی و فرهنگی دانشآموزان نیز منجر میشود.
غنای ادبیات بومی و لزوم حمایت از نویسندگان تئاتر کودک و نوجوان
در حوزه ادبیات، ایران از پشتوانه غنی و پرباری در زمینه داستانها و قصههای کودک و نوجوان برخوردار است. با این حال، فداییحسین معتقد است که این گنجینه عظیم به ندرت به فرم نمایشنامه تبدیل شده و بر صحنه تئاتر جان میگیرد. او بر دو نیاز اساسی تأکید میکند:
- اقتباس و تبدیل: نیاز مبرم به اقتباس از قصهها و متون غنی ادبیات ایرانی برای تولید نمایشنامههای قابل اجرا. این رویکرد میتواند محتوایی اصیل و بومی را با قالب نمایشی جذاب برای کودکان و نوجوانان ارائه دهد.
- حمایت از نویسندگان: تشویق و حمایت از نویسندگان علاقهمند به نگارش نمایشنامه برای این رده سنی، به منظور خلق آثار اورجینال و متناسب با دغدغهها و نیازهای روز جامعه.
کارگردان «راز نجات گیرا» یادآور میشود که هرچند استفاده از آثار ترجمه شده با بازنویسی و بومیسازی ایرادی ندارد، اما تکیه بر توانمندیهای داخلی و خلق آثار ایرانی، مسیری پایدارتر برای رشد و اعتلای تئاتر کودک و نوجوان است.
"راز نجات گیرا": تلفیقی از عروسک، تئاتر زنده و موسیقی در تئاتر کودک و نوجوان
یکی از نقاط قوت نمایش «راز نجات گیرا» که موجب رضایت تماشاگران شده است، رویکرد اجرایی نوآورانه و جذاب آن است. این نمایش با هدف جذب حداکثری توجه کودکان، از تلفیق تئاتر زنده و نمایش عروسکی بهره میبرد. تمامی جنبههای بصری و شنیداری اثر به دقت طراحی شدهاند تا فضایی گیرا و فراموشنشدنی را برای مخاطب خلق کنند:
عناصر بصری: نورپردازیهای خلاقانه، دکورهای متناسب با فضای فانتزی داستان، و عروسکهای خوشساخت و متنوع، به زیبایی و پویایی صحنه میافزایند.
عناصر شنیداری: استفاده از موسیقیهای دلنشین و کلام آهنگین، حس هیجان و شور را در کودکان برمیانگیزد و به آنها کمک میکند تا ارتباط عمیقتری با شخصیتها و ماجراها برقرار کنند.
این ترکیب هنری، «راز نجات گیرا» را به اثری تبدیل کرده که نه تنها سرگرمکننده است، بلکه میتواند پیامهای تربیتی و فرهنگی خود را به شکلی غیرمستقیم و لذتبخش به مخاطبان خردسال منتقل کند. برای شکوفایی پایدار تئاتر کودک و نوجوان، نیازمند یک همافزایی فرهنگی بین خانوادهها، نهادهای آموزشی و هنرمندان هستیم تا این هنر تأثیرگذار بتواند جایگاه واقعی خود را در تربیت نسل آینده پیدا کند.
مطالب مرتبط
- علی قربانی سکان دبیری رویداد ملی سرمایهگذاری پویانمایی ایران را بر عهده گرفت
- مدیرکل آموزش و پرورش سمنان: ترویج فرهنگ نماز در مدارس استان، اولویت اصلی است
- محمدعلی صفورا، کارگردان «پس از عاشقی»، پیوند عمیق خود را با سینمای عباس کیارستمی در جشنواره جهانی فیلم فجر آشکار ساخت
- خانه هنرمندان میزبان دوازدهمین پاتوق فیلم کوتاه میشود
رضا اسد زاده هستم فوق لیسانس علوم انسانی و با بیش از 8 سال سابقه خبرنگاری .
