صنعت ریلی ایران، با وجود پتانسیل‌های فراوان، در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی مواجه بوده است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، عدم تطابق عرضه و تقاضا در این بخش است. به گفته احسان سالاری، رئیس کارگروه فنی واگن‌های باری انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل ریلی، این عدم تعادل به دلایل متعددی از جمله تکنولوژی‌های قدیمی، عدم برنامه‌ریزی صحیح و مشکلات مدیریتی ایجاد شده است.
یکی از مهم‌ترین دلایل عقب‌ماندگی صنعت ریلی، استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی و منسوخ شده است. در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا به سمت برقی کردن خطوط ریلی و استفاده از لکوموتیوهای برقی با راندمان بالا حرکت کرده‌اند، ایران همچنان بر استفاده از لکوموتیوهای دیزلی اصرار دارد. این در حالی است که لکوموتیوهای دیزلی علاوه بر آلودگی محیط زیست، هزینه‌های نگهداری بالایی داشته و احتمال خرابی آن‌ها نیز بسیار زیاد است.
از سوی دیگر، احداث خطوط ریلی بدون مطالعات کافی و بدون در نظر گرفتن تقاضا، یکی دیگر از مشکلات صنعت ریلی ایران است. هزاران کیلومتر خط ریلی در کشور وجود دارد که به دلیل عدم وجود تقاضا، بلااستفاده مانده‌اند. این در حالی است که منابع مالی بسیاری برای احداث این خطوط هزینه شده است.
عدم وجود یک رگولاتور قوی و تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای در بخش ریلی، نیز از دیگر چالش‌های این صنعت است. قیمت‌گذاری دستوری، سهم‌بندی نامناسب درآمدها و عدم شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها، از جمله مواردی هستند که باعث کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش شده‌اند.
برای برون‌رفت از این وضعیت، پیشنهاد می‌شود که:
- توسعه زیرساخت‌های برقی: اولویت اصلی باید برقی کردن خطوط ریلی باشد. این کار علاوه بر کاهش آلودگی محیط زیست، باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
- توجه به مطالعات تقاضا: قبل از احداث هر خط ریلی، باید مطالعات دقیق در مورد نیاز و تقاضای حمل و نقل در آن منطقه انجام شود.
- اصلاح ساختار مدیریتی: ایجاد یک رگولاتور مستقل و قدرتمند برای نظارت بر صنعت ریلی ضروری است.
- شفاف‌سازی تصمیم‌گیری‌ها: تصمیم‌گیری‌ها در بخش ریلی باید بر اساس اصول علمی و اقتصادی و با مشارکت بخش خصوصی انجام شود.
- حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی: ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بخش ریلی از طریق ارائه تسهیلات و ایجاد محیط رقابتی سالم ضروری است.
- بهینه‌سازی شبکه ریلی: با حذف خطوط غیرضروری و بهینه‌سازی شبکه موجود می‌توان به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری دست یافت.
در صورت اتخاذ تدابیر مناسب و با همکاری همه ذینفعان، می‌توان صنعت ریلی ایران را از وضعیت کنونی خارج کرده و آن را به یک صنعت پویا و کارآمد تبدیل کرد.
با احترام ، مجله خبری صبح آنلاین
