خودکفایی گندم به عنوان یک محصول استراتژیک در سبد غذایی خانوارهای ایرانی، همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این راستا، دولت‌ها سیاست‌های مختلفی از جمله خرید تضمینی را برای حمایت از کشاورزان و افزایش تولید این محصول اتخاذ کرده‌اند. با این حال، اجرای این سیاست‌ها با چالش‌هایی همراه بوده که بر میزان تولید، بهره‌وری و قیمت گندم تأثیرگذار بوده است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، تعیین قیمت مناسب برای خرید تضمینی گندم است. نوسانات قیمت جهانی گندم، افزایش هزینه‌های تولید و تورم، دولت را در تعیین قیمت مناسب با مشکل مواجه کرده است. تأخیر در اعلام قیمت خرید تضمینی نیز باعث بی‌ثباتی در بازار و کاهش انگیزه کشاورزان برای کشت گندم شده است.
از سوی دیگر، تمرکز بیش از حد بر خرید تضمینی و دخالت دولت در تمامی مراحل تولید و توزیع گندم، باعث کاهش بهره‌وری، افزایش هزینه‌های دولت و ایجاد رانت‌خواری شده است. همچنین، این سیاست مانع از ایجاد یک بازار رقابتی و شفاف برای گندم شده است.
کارشناسان معتقدند برای رفع این چالش‌ها، باید به سمت افزایش بهره‌وری و کاهش دخالت دولت در بازار گندم حرکت کرد. یکی از راهکارهای پیشنهادی، واگذاری بخشی از خرید گندم به بخش خصوصی به ویژه کارخانجات آرد و نانوایی‌ها است. این امر باعث ایجاد رقابت در بازار، شفافیت در قیمت‌گذاری و کاهش هزینه‌های دولت خواهد شد.
همچنین، دولت می‌تواند با پرداخت یارانه به مصرف‌کننده نهایی و هوشمندسازی نظام توزیع آرد، از افزایش قیمت نان جلوگیری کرده و از سوی دیگر، به کشاورزان نیز یارانه‌های بهره‌وری پرداخت کند. این امر باعث افزایش انگیزه کشاورزان برای تولید با کیفیت‌تر و کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد.
در نهایت، برای دستیابی به خودکفایی پایدار در تولید گندم، نیاز به یک برنامه جامع و بلندمدت است که در آن به تمامی ابعاد تولید، توزیع و مصرف گندم توجه شود. این برنامه باید با مشارکت همه ذینفعان از جمله دولت، کشاورزان، کارخانجات آرد، نانوایی‌ها و مصرف‌کنندگان تدوین و اجرا شود.
با احترام ، مجله خبری صبح آنلاین
