طرح جابجایی پایتخت، از همان ابتدا، موضوعی چالش‌برانگیز در دولت جدید بوده است. مسعود پزشکیان، رئیس دولت، با اشاره به مشکلات عدیده تهران از جمله کم آبی، فرونشست زمین و آلودگی هوا، انتقال پایتخت را تنها راه حل اساسی دانسته و بر ضرورت آن تاکید کرده است. اگرچه به نظر نمی‌رسید رئیس‌جمهور در ابتدا به این طرح به سرعت رسیدگی کند، اما در دیدارهای جداگانه با نمایندگان استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان، آغاز مطالعاتی در این زمینه را اعلام و محمدرضا عارف را مسئول این پروژه معرفی کرد. وی بر اهمیت توجه به این مسئله و جلوگیری از بروز بحران‌های زیست‌محیطی آتی تاکید نمود.
اما این تصمیم با انتقادات زیادی مواجه شده است. علی اعطا، کارشناس مطالعات شهری و نماینده پزشکیان، انتقال پایتخت را طرحی پیچیده و غیرقابل حل می‌داند که نه تنها مشکلات تهران را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند مشکلات جدیدی را در محل جدید پایتخت ایجاد کند.
چرا با وجود مطالعات علمی متعدد مبنی بر پرهزینه و دشوار بودن انتقال پایتخت، دولت‌ها همچنان به دنبال آن هستند؟ به نظر می‌رسد شدت یافتن مشکلات تهران و بروز تهدیدهای جدید برای پایتخت، بار دیگر این موضوع را مطرح کرده است. این مشکلات دو وجه دارند: اول، تاثیر ادامه پایتختی تهران بر حیات این کلانشهر و دوم، مخاطرات و تهدیدهای بالقوه‌ای که پایتخت را تهدید می‌کنند.
دولت جدید، به نظر می‌رسد علاقه بیشتری به انتقال پایتخت نسبت به دولت‌های قبل نشان می‌دهد. اگرچه این طرح در دولت‌های پس از جنگ بارها مطرح شده، اما شیوه‌ی طرح آن در دولت پزشکیان، به‌ویژه با توجه به تاکید بر وجود مطالعات کافی و محول کردن ماموریت مطالعات جدید به دکتر عارف، سرعت غیرمنتظره‌ای دارد. این در حالیست که برخی معتقدند مطالعات قبلی به اندازه کافی جامع و کافی نبوده و راه حل‌های جایگزین کم هزینه تری نیز وجود دارد.
دکتر پزشکیان به آینده‌ی پایتخت هشدار داده است. با توجه به روند فعلی، تا چه اندازه خطر غیرقابل سکونت شدن تهران به دلیل کم آبی، فرونشست و آلودگی جدی است؟
انتقال پایتخت، طرحی بسیار پیچیده است. مشکلات تهران همچنان پابرجا خواهند ماند و مشکلات جدیدی در محل جدید پایتخت ایجاد خواهد شد. فرهنگ و شیوه‌های اداری و بوروکراتیک نیز جابجا و تکرار خواهند شد. تجربه جهانی نشان می‌دهد که انتقال پایتخت کاهش قابل توجهی در جمعیت پایتخت سابق ایجاد نمی‌کند. در واقع تمرکز باید بر حل مشکلات تهران باشد نه انتقال پایتخت. اگر مشکل فرونشست، کم آبی یا آلودگی هواست، انتقال پایتخت راه حل مناسبی نیست.
انتقال مرکز سیاسی و اداری به چه معناست؟ تهران بیش از 230 سال پایتخت ایران بوده است. در تاریخ ایران بیش از 30 شهر به عنوان پایتخت انتخاب شده‌اند، اما تهران در سه نظام سیاسی مختلف پایتخت باقی مانده و زیرساخت‌های زیادی در این مدت در آن ایجاد شده است. موفقیت انتقال پایتخت به عنوان مرکز سیاسی و اداری، به اندازه دولت و ساختار تمرکزگرا یا غیرمتمرکز آن بستگی دارد. گزارشی در سال 97 توسط مرکز پژوهش‌های مجلس، به بررسی طرح انتقال وزارتخانه‌ها از تهران به سایر استان‌ها در پنج سال پرداخته بود. این طرح با هدف کاهش ترافیک و آلودگی هوا و رونق استان‌های دیگر ارائه شده بود، اما به دلایل بودجه‌ای و چالش‌های موجود غیرقابل اجرا اعلام شد.
پیشنهاد من به جای پیش‌بینی، تمرکز بر حل مشکلات تهران به جای طرح غیرممکن انتقال پایتخت است. مشکلات تهران به عنوان یک کلانشهر و پایتخت در تداخلات و تعارضات نهادی، سیاسی و مدیریتی ریشه دارد و باید در سطح معاون اول پیگیری شود.
